Zgromadzenie wspólników jest jednym z organów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, który ma istotny wpływ na jej funkcjonowanie. Organ ten może podejmować uchwały w ramach zgromadzeń zwyczajnych i nadzwyczajnych. Zwyczajne zgromadzenie powinno odbyć się w terminie sześciu miesięcy po upływie roku obrotowego a jego celem jest zatwierdzenie sprawozdania finansowego i sprawozdania z działalności spółki, podjęcie uchwały w przedmiocie przeznaczenia zysku lub pokrycia straty oraz udzielenie absolutorium członkom zarządu. Nadzwyczajne zgromadzenie wspólników może zostać zwołane w przypadkach określonych w ustawie i umowie spółki, a także w innych sytuacjach, gdy zwołanie takiego zgromadzenia będzie wskazane. Co do zasady uprawnienie do zwoływania zgromadzenia wspólników przysługuje zarządowi.  Co jednak w sytuacji, gdy zarząd nie jest w stanie lub nie chce tego zrobić?

W przypadku, gdy zarząd nie zwołuje obowiązkowego zwyczajnego zgromadzenia wspólników w wymaganym terminie może to zrobić rada nadzorcza lub komisja rewizyjna (jeśli zostały powołane w spółce z o.o.). Podobnie sytuacja odnosi się do nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników. W momencie, gdy wskazane będzie zwołanie takiego zgromadzenia, a zarząd zaniecha jego zwołania, rada nadzorcza lub komisja rewizyjna będą miały możliwość dokonania tej czynności. Jeżeli przewiduje to umowa spółki, uprawnienie do zwołania zgromadzenia wspólników można przyznać osobiście danemu wspólnikowi.
Z pewnością stanowi to ułatwienie dla spółek, w których nie występuje organ nadzoru, gdyż jego obecność nie zawsze jest obowiązkowa. Wspólnicy spółki przy tworzeniu umowy mogą przyznać uprawnienie do zwoływania zgromadzeń, co w przypadku bezczynności organu zarządzającego nie będzie rzutować na funkcjonowanie podmiotu.

Istnieje również możliwość, by zgromadzenie wspólników odbyło się bez procedury jego zwoływania. Zgodnie z art. 240 k.s.h. uchwały mogą zostać powzięte, gdy cały kapitał zakładowy jest reprezentowany. Ponadto, by takie zgromadzenie się odbyło żaden ze wspólników nie może złożyć sprzeciwu. Wykorzystanie tego sposobu zwołania zgromadzenia umożliwia wspólnikom skuteczny wpływ na losy spółki, w przypadku opieszałości działań organu zarządzającego.

Ustawodawca dopuścił również możliwość, aby to sąd upoważnił wspólnika spółki do zwołania zgromadzenia wspólników, w sytuacji określonej w art. 237 k.s.h. Zgodnie z tym przepisem, jeśli wspólnik lub wspólnicy reprezentujący co najmniej 1/10 kapitału zakładowego zażądają zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia i umieszczenia określonych spraw w porządku obrad, dostarczając zarządowi najpóźniej miesiąc przed odbyciem tego zgromadzenia rzeczone żądanie, a zarząd w ciągu dwóch tygodni nie uwzględni ich żądania, wówczas sąd może upoważnić tego wspólnika do zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia. Ponadto, sąd wyznacza przewodniczącego tego zgromadzenia. W przypadku wypełnienia obowiązku ustawowego dotyczącego zawiadomienia wspólników spółki o planowanym zgromadzeniu, uprawniony wspólnik musi powołać się na postanowienie sądu rejestrowego, który upoważnił go do zwołania zgromadzenia. Ustawa dopuszcza również możliwość by w umowie spółki powyższe rozwiązanie przysługiwało także wspólnikom, którzy mają mniej niż 1/10 udziału w kapitale zakładowym spółki.

Filip Styczeń

r. pr. Arkadiusz Kuśpit